اینکوترمز چیست؟

اینکوترمز یا اصطلاحات تجاری بین‌المللی (International Commercial Terms) شامل مجموعه‌ی از پیش تعریف شده‌ای از اصطلاحات تجاری است که توسط اتاق بازرگانی بین‌المللی در رابطه با قوانین تجاری بین‌المللی منتشر می‌شود. از این اصطلاحات به شکل گسترده در تراکنش‌ها و معاملات تجارت بین‌المللی استفاده شده و استفاده از آنها توسط نمایندگان تجاری، دادگاه‌ها، و همچنین وکلای بین‌المللی تشویق می‌شود. قواعد اینکوترمز در اصل با هدف منتقل کردن ساده وظایف، هزینه‌ها، و ریسک‌های مرتبط با حمل و نقل بین‌المللی و تحویل کالاها ایجاد شده و شامل مجموعه‌ای از اصطلاحات تجاری ۳ کلمه‌ای است.

قواعد اینکوترمز توسط دولت‌ها، مقامات قضایی، و فعالان تجاری در سراسر جهان برای تفسیر پر استفاده‌ترین اصطلاحات تجارت بین‌المللی کاربرد دارد. آنها با هدف کاهش یا حذف ابهاماتی که به واسطه استفاده از زبان‌های گوناگون در کشورهای مختلف پیش می‌آیند ایجاد شده ‌اند. به همین دلیل اغلب در قراردادهای فروش بین‌المللی از آنها استفاده می‌شود. اولین سند منتشره از اصطلاحات تجاری بین‌المللی در سال ۱۹۲۳ منتشر شده است، و اولین سندی که با عنوان اینکوترمز منتشر شده مربوط به سال ۱۹۳۶ است.

برخی از اصطلاحات در اینکوترمز معنای متفاوتی دارند. اصطلاحات اینکوترمز به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

• اصطلاحات اینکوترمز مناسب برای انواع روش‌های حمل
• اصطلاحات اینکوترمز مناسب باربری دریایی و کشتیرانی

در ادامه پیش از معرفی اصطلاحات اینکوترمز مناسب برای انواع روش‌های حمل مخصوصا حمل و نقل دریایی، به معرفی مفاهیم کلی بسیار مهم در آن می‌پردازیم. بعضی از مهم‌ترین اصطلاحات اینکوترمز شامل موارد زیر می‌شود:

• Delivery: یا تحویل، نقطه‌ای در معامله است که ریسک از بین رفتن یا آسیب کالاها از فروشنده به خریدار منتقل می‌شود.
• Arrival: یا تحویل، نقطه‌ای که در آن هزینه حمل پرداخت می‌شود.
• Free: فروشنده متعهد می‌شود که کالاها را به نقطه‌ای برساند که از آنجا مورد حمل و نقل قرار گیرند.
• Carrier: هر فردی که در قرارداد حمل و نقل، وظیفه حمل و نقل با قطار، جاده، هوا، دریا، رودخانه یا ترکیبی از این روش‌ها را بر عهده می‌گیرد.
• Freight Forwarder: شرکتی که قرارداد باربری بسته یا در آن مشارکت می‌کند.
• Terminal: هر محل سرپوشیده یا غیر سرپوشیده مثل انبار، پارکینگ، گاراژ کانتینرها یا ترمینال بار جاده‌ای، ریلی، یا هوایی.
• To clear for export: دریافت گواهی ترخیص صادراتی بار و گرفتن جواز صادرات.

بعضی از اصطلاحات اینکوترمز در مورد تمام روش‌های حمل و نقل کالا موضوعیت و کاربرد دارند. این اصطلاحات برای مشخص کردن نوع قرارداد و شرح وظایف و تعهدات طرفین (خریدار و فروشنده) در فرایند معامله کاربرد دارند. در ادامه مهم‌ترین اصطلاحات آن که برای انواع روش‌های حمل و نقل کالا کاربرد دارند را معرفی می‌کنیم.

در این روش بعد از عبارت EXW نام یک مقصد قرار می‌گیرد. فروشنده موظف است بار را در این مقصد تحویل بدهد. این اصطلاح حداکثر تعهد را روی خریدار و حداقل تعهد را روی فروشنده ایجاد می‌کند. اغلب از این اصطلاح برای مظنه قیمت دادن اولیه و بدون محاسبه هر نوع هزینه اضافی استفاده می‌شود.

اصطلاح EXW به این معنا است که یک خریدار ریسک‌های رساندن کالا به مقصد نهایی را به عهده می‌گیرد. اگر فروشنده کالاها را بار نکند یا ترخیص آنها برای صادرات را نگیرد، یا کالاها را بار کند، در هر حال ریسک و هزینه با خریدار است. اگر طرفین به این توافق برسند که فروشنده باید کالاها را بار کند و به نقطه مشخصی ارسال کند تا در ریسک مشارکت داشته باشد، این توافق باید به شکل شفاف با کلمات دقیق ثبت شود تا در این نوع قرارداد تاثیر بگذارد.

در این روش فروشنده کالاها را در یک محل مشخص همراه با ترخیص صادرات به خریدار تحویل می‌دهد. کالاها ممکن است به حمل‌کننده‌ای که از طرف خریدار معرفی شده، یا طرف دیگری که توسط خریدار مشخص شده تحویل داده شوند. این اصطلاح تجارت بین‌المللی از جهات بسیاری جایگزین اصطلاح FOB در استفاده‌های جدید شده است. این اصطلاح سابقا به معنای تحویل کالا در بندر یا محل ارسال بود که در اصطلاح FCA به یک مقصد جغرافیایی تبدیل شده است. فقط نقطه انتقال ریسک در این اصطلاح از بندر به نقطه یا محل تحویل کالا تغییر کرده است.

محل مورد انتخاب در این نوع قرارداد در تعهدات بار کردن و خالی کردن کالاها تاثیر قابل توجهی دارد. اگر تحویل جزو تعهدات فروشنده باشد، یا در هر محلی انجام شود که تحت نظارت فروشنده باشد، او مسئول بار کردن کالا در حمل کننده خریدار خواهد بود. اما اگر تحویل در هر نقطه دیگری انجام شود، با رسیدن به مقصد وظیفه تحویل بار از فروشنده برداشته می‌شود، به این ترتیب خریدار مسئول خالی کردن بار و پر کردن آن در حمل‌کننده خریدار است.

در این روش فروشنده هزینه حمل و نقل بار تا مقصد نام برده را به عهده می‌گیرد. در این روش هنگامی که کالا در اولین حمل‌کننده بار می‌شود، ریسک کالا از فروشنده به خریدار منتقل می‌شود. در این روش فروشنده مسئول هزینه‌های اولیه شامل ترخیص صادرات و هزینه باربری به مقصد نام برده است.

فرقی نمی‌کند این نقطه مقصد نهایی یا یکی از بنادر کشور فروشنده باشد، به هر حال این محل باید در قرارداد ذکر شده باشد. اگر خریدار از فروشنده بخواهد که برای بار یک بیمه هم تهیه کند، آن وقت باید از اصطلاح اینکوترمز CIP در قرارداد به جای این استفاده شود.

این اصطلاح شباهت زیادی به CPT دارد، با این تفاوت که در آن فروشنده متعهد به بیمه کردن کالا در حمل و نقل می‌شود. در این روش فروشنده باید بار را تا ۱۱۰% ارزش اظهاری آن مطابق با قواعد بیمه‌های بین‌المللی بیمه کند. این کار باید با توجه به همان ارزی که در قرارداد به کار برده شده انجام شود و باید مورد توافق خریدار، فروشنده، و هر کس دیگری که منفعتی از بیمه می‌برد باشد. قاعده CIP را می‌توان برای انواع روش‌های حمل و نقل به کار برد.

این اصطلاح اینکوترمز نشان می‌دهد که فروشنده باید کالاها را در مقصدی که نام برده شده تخلیه کرده و تحویل بدهد. در این روش فروشنده تمام هزینه‌های بار (نرخ‌های صادرات، حمل و نقل، تخلیه بار از حمل‌کننده در مقصد یا ترمینال مورد نظر و هزینه‌های مقصد) را پرداخته و تمام ریسک‌ها را تا رسیدن بار به نقطه مشخصی که در قرارداد ذکر شده بر عهده می‌گیرد.

این ترمینال ممکن است یک بندر، فرودگاه، یا یک ترمینال داخلی تعویض بار باشد، اما باید قابلیت دریافت بار را داشته باشد. تمام هزینه‌ها بعد از تخلیه بار (برای مثال حق‌الزحمه واردات، مالیات، گمرک، و حمل بار) به عهده خریدار است. لازم به ذکر است که هر نوع هزینه تاخیر و دیرکرد در ترمینال اغلب به عهده فروشنده است.

در اینکوترمز ۲۰۱۰ اصطلاح DAP برای «تحویل در محل» به این شکل تعریف شده: فروشنده کالاها را در مقصدی که نام برده شده آماده تخلیه به خریدار تحویل می‌دهد. مطابق اصطلاح DAP، ریسک حمل بار با رسیدن کالاها به محل مشخص شده در قرارداد، از فروشنده به خریدار منتقل می‌شود.

همین که کالاها آماده حمل و نقل شوند، بسته‌بندی لازم توسط فروشنده با خرج خودش انجام می‌شود، و به این ترتیب کالاها به شکل امنی به مقصد می‌رسند. تمام تشریفات قانونی لازم در کشوری که کالاها به آن صادر می‌شود بر عهده فروشنده و با هزینه او انجام می‌شود، و ریسک ترخیص شدن یا نشدن کالاها نیز بر عهده فروشنده است.

پس از رسیدن کالاها به کشور مقصد، ترخیص گمرکی کالاها و تمام اسناد و مدارک مرتبط باید توسط خریدار انجام شود. مطابق شرایط اصطلاح DAP تمام هزینه‌های حمل و نقل و هزینه‌های ترمینال تا رسیدن به مقصد مورد توافق توسط فروشنده پرداخت می‌شود. هزینه لازم برای تخلیه بار در مقصد نهایی بر عهده خریدار است.

در این روش فروشنده مسئول تحویل کالاها در محل نام برده شده در کشور خریدار است، و تمام هزینه‌ها تا رسیدن بار به مقصد از جمله امور گمرکی و واردات و مالیات‌های مربوطه را پرداخت می‌کند. در این روش فروشنده مسئول تخلیه بار نیست. در این روش حداکثر وظایف بر عهده فروشنده بوده و حداقل وظایف بر عهده خریدار است. هیچ ریسک یا مسئولیتی تا رسیدن بار به نقطه مشخص شده بر عهده خریدار نیست.

مهم‌ترین نکته در اینکوترمز DDP این است که فروشنده مسئول ترخیص کالاها در گمرک کشور خریدار است، و این هم شامل پرداخت هزینه‌های مرتبط و هم انجام رویه‌های قانونی و ارائه مدارک لازم می‌شود. به همین دلیل در صورتی که فروشنده با قوانین واردات کشور مقصد آشنایی مناسبی نداشته باشد، این روش می‌تواند برای او بسیار پر ریسک بوده و هزینه‌های زیادی به عهده او بیافتد.

در این مطلب از سایت نماگستر پرشیا آموختید که اصطلاحات تجاری بین‌المللی یا اینکوترمز مجموعه‌ای از قواعد و روش‌های تعریف شده در تجارت و واردات و صادرات کالاها است که توسط اتاق بازرگانی بین‌المللی تدوین و به روز رسانی می‌شود. این اصطلاحات شرایطی از پیش تعریف شده هستند که با استفاده از آنها ابهامات در وظایف طرفین تجارت به حداقل ممکن کاهش پیدا می‌کند. بعضی از این اصطلاحات قابل اطلاق و کاربرد در همه روش‌های حمل و نقل هستند. این در حالی است که برخی دیگر از این اصطلاحات در زمینه‌های تخصصی حمل و نقل کاربرد دارند. در این مطلب ضمن معرفی اصلی‌ترین اصطلاحات در اینکوترمز، به معرفی مهم‌ترین رویه‌ها و اصطلاحاتی که در همه روش‌های حمل و نقل کاربرد دارند پرداختیم.